Baton Kullanımı Ve Faydaları
Dağcılığın insan sağlığına olan olumlu etkileri kanıtlanmış olsa da insan dağcılık yaparken vücudunu zararlı bazı yükler altına sokabilir. Vücudun ve sırt çantasının toplam ağırlığı insanın ayaklarına, dizlerine, kalçasına ve beline normalden çok daha fazla bir yük bindirir ve bu da zaman içinde eklemlerde sakatlanmaya ve bel diski kaymasına sebep olabilir. Sırt ve diz ağrılarından şikâyetçi olan dağcıların sayısı oldukça fazladır.
Yürüyüşte ve dağcılıkta baton kullanmak zarar görmüş eklemlerin iyileşmesini sağlamasa da bu tip rahatsızlıkların önlenmesine önemli bir katkıda bulunabilir.
Çeşitli araştırmalar, baton kullanımının, her adımda 5 ile 8 kg. arasında bir yükü bacaklarımızdan aldığını göstermektedir. Bu, düz bir zeminde bir saatlik bir yürüyüş sırasında yaklaşık 13 tonluk bir yüke, yokuş aşağı yürürken ise 34 tonluk bir yüke eşittir.
Buradaki en önemli nokta iniş esnasında batonların sağladığı yük dağılımıdır. İniş sırasında özellikle dizlerimiz zarar verici yüklere maruz kalmaktadır ki bu yüklerin uzun dönemdeki zararları bilinmektedir.
Baton kullanımı eklem sakatlıklarını önlemenin dışında yükün vücudumuzun alt ve üst kısımları arasında daha eşit dağılmasını sağlayarak enerjimizi daha verimli kullanmamızı sağlar ve böylece daha geç yoruluruz. Dört saatlik bir tırmanış ve üç saatlik bir iniş gerektiren bir faaliyette baton kullanımı alt vücudumuza etki eden toplam kuvveti yaklaşık 300 ton civarında azaltacaktır.
Bunlar batonların tıbbi açıdan sağladığı yararlar. Batonlar ayrıca aşağıdaki durumlarda dengemizi sağlamamıza da yararlar.
– Islak ve kaygan zeminde
– Kar üzerinde iz açarken
– Sırtlarda, rüzgarlı ve fırtınalı havalarda
– Çarşak çıkarken
Batonlar kötü zeminde ya da havada kayıp düşmemizi önleyerek yaralanma riskimizi de düşürürler. Günümüzde dağcılar genellikle daha rahat taşınabildikleri ve zemine göre uzunluğu ayarlanabildiği için teleskopik batonları tercih etmektedirler. Modern teleskopik batonlar 2 ya da 3 parçadan oluşurlar ve hafif olmalarına rağmen oldukça sağlamlardır. Elinizin fazla sürtünmeye maruz kalmaması için genelde tutulan bölüm ergonomik bir dizayna sahiptir ve yükü elden bileklere aktarmak için bilek perlonları vardır.
3 parçalı teleskopik batonlar çantada daha kolay taşınabilirler fakat iki parçalı batonların 3 parçalı olanlara göre bazı belirgin üstünlükleri vardır.
2 parçalı teleskopik batonlar daha hafiftirler, kilitleme mekanizmaları daha güvenilirdir, bozulabilecek parçaları daha azdır ve genel olarak daha sağlam oldukları için yaralı taşıma gibi farklı işlerde de kullanılabilirler. Batonların bir diğer işlevide çığ sondası olarak kullanılabilmeleridir.