Dağcılık Ve Tırmanış İpleri

Dağcılık Ve Tırmanış İpleri

Dağcılık ve Tırmanış İpleri Hakkında Bilmemiz Gerekenler ve Uygun İpin Seçilmesi

Neden Dinamik İpler?

Dağcılık iplerinin temel görevi düşen tırmanışçıyı güvenli bir şekilde tutmaktır. Her düşüşte kişinin kaybettiği yükseklik kadar bir potansiyel enerji açığa çıkar. Eğer ipimiz, bir yay gibi bu enerjiyi sönümleyemez ise, söz konusu enerji kişi üzerinde ölümcül kuvvetler oluşturabilir. Bu sebeptendir ki tüm tırmanış ipleri, yük altında esneyebilen dinamik yapıdaki iplerdir.

Dağcılık ipleri binlerce ince lifin burgular halinde birbirlerine sarılması ile üretilirler. İplerin bu yapısı, iplere yük altında bir yay gibi davranma özelliği sağlar. Bu özellik, düşüş sırasında anlık olarak büyük kuvvetlerin (Etki Kuvveti) ortaya çıkmasını önler. Etki Kuvveti, düşüşün sonunda tırmanışçı ve emniyet noktalarına bir anda binen en büyük kuvvettir. Eğer bu kuvvet sönümlenmez ise, çok kısa düşüşler bile tırmanışçı üzerine zarar verici miktarda kuvvetlerin binmesine neden olur.

DÜŞME FAKTÖRÜ

Düşme faktörü olarak sıkça kullanılan terim, toplam düşülen mesafenin açık ip uzunluğuna oranıdır. (Burada açık ip uzunluğundan kasıt, emniyetçinin emniyet aletinden tırmanışçıya kadar uzanan ip miktarıdır.) Bu oran, oluşacak etki kuvvetini belirler. Oluşabilecek en yüksek oran -yani düşme faktörü- 2’dir, bu tırmanışçı herhangi bir ara emniyet aleti takmadığı takdirde emniyetçinin üzerindeyken düşerse meydana gelir.

Böyle bir durumda tırmanışçı emniyetçinin yanından geçecek, ip gerilip düşüşü durdurana dek daha aşağıda bir noktaya kadar serbest düşecektir.

Düşme faktörü aynı olan düşüşlerde yaklaşık olarak aynı etki kuvvetleri oluşur. 10 metre ip açıkken 5 metre düşen tırmanışçı ile 1 metre ip açıkken yarım metre düşen tırmanışçı üzerine etki eden etki kuvveti aynı olur. (5/10 = 0.5 ve 0.5/1 = 0.5)

ÖNEMLİ BİR KRİTER DAHA : ” ETKİ KUVVETİ “

Düşüş sırasında açığa çıkan potansiyel enerjinin bir kısmı, ipin esnemesi, bağlanma düğümünün sıkışması, ipin kayalara ve karabinalara sürtünmesi, emniyet aletinde oluşan sürtünme, emniyetçinin hareketi vb sebeplerden dolayı emilir. Kimi zaman ise, ara emniyet noktasının (bolt, takoz vb.) patlaması (yerinden çıkması), arabant yada karabinanın kırılması, düşen tırmanışçının sete veya yere çarpması durumlarında “istenmeyen” -ve tehlikeli- şekillerde düşüş enerjisi emilebilir!

Etki kuvveti dediğimiz, ip sistemindeki bütün sürtünmelerden sonra ip üzerinde kalan kuvvettir.

Ne var ki ipin bütün enerjisi emilmez; eğer böyle olsaydı tırmanış ipi değil “tırmanış lastiği” terimini kullanıyor olabilirdik!

Esneyebilecekleri en son noktaya kadar esnemedikleri için modern tırmanış iplerinin doğru kullanıldığı sürece kopması da mümkün değildir. Ancak, ipin belli bir kuvveti sönümledikten sonra “geride bıraktığı” enerji tırmanışçılar için çok önemlidir. Etki kuvveti olarak ölçülen bu değer ipin tırmanışçıya ilettiği kuvvettir. Bu değer, ara emniyetlerde çok daha kritik değerlere yükselir.

Örneğin elimizde iki farklı tırmanış ipimiz olsun. Bunlardan biri 700daN’luk diğeri ise 1200 daN’luk etki kuvveti iletme özelliğinde üretilmiş olsunlar. Şimdi bir senaryo üzerinde düşünelim. 700daN’luk etki kuvveti ileten ipimize (düşme faktörü 2 olacak şekilde) düşüldüğünde arabandımıza da yaklaşık iki katı bir değer olan 1160daN ‘luk kuvvet iletilir. Bunun sebebi ipin karabina içinde kıvrılıp aşağıya doğru çok daha fazla bir kuvvet ile çekmesidir. Neyse ki karabina içindeki sürtünmeler çoğu durumda etki kuvvetiin % 30’unu emerler ve bu durumda emniyetçiye yaklaşık 460daN iletilir. ( bu birçok emniyet aleti ile tutamayacağınız kadar yüksek bir kuvvettir!)

Arabandımıza gelen kuvvete geri dönelim; tırmanışçımız bu sefer istasyondan tırmanmaya başlasın ve hiçbir ara emniyet aleti yerleştiremeden yükselsin. Eğer bu durumda tırmanışçımız düşerse, istasyona gelen kuvvetin 1160 daN yani 11,6 kN olduğunu görüyoruz. Şimdi, aynı çap ve kalınlıkta olup etki kuvveti iletimi de 700 daN yerine 1200 daN olan diğer ipi kullandığımızı düşünelim. Böyle bir sistemde (araimpact.jpg) yaşanacak düşüş sonrasında arabanda 2000 daN kuvvet iletileceğini hesaplayabilirsiniz.

İkinci ipi kullandığımız varsayıldığında, eğer karabinanın ideal bir yerleşimi yapılamadıysa, ekseni üzerinde döndüyse ya da kapısı aralandıysa ortaya çıkan kuvvete dayanamayacağı aşikârdır.

Görülüyor ki bir tırmanış ipinin görevi sadece düşen tırmanışçıyı tutmak değil, bunu yaparken ortaya çıkan kuvvetleri de insan vücudunun dayanabileceği sınırlar içinde tutmaktır.

Etki kuvveti değerinin düşük olması (ipin orjinal etiketinde Impact Force olarak geçer) özellikle aletli tırmananların tercih edeceği bir kıstastır. Ancak etki kuvveti değerinden neredeyse daha önemli olan bir husus da vardır ki bu da tırmanışçının ara emniyet noktalarını hangi sıklıkta, nasıl ve hangi şekillerde yerleştirmiş olduğudur.

Dağcılıkta kullanılan birçok teknik malzemede olduğu gibi ipler de bir takım testlerden geçirilir. UIAA standartlarındaki testler laboratuvar koşularında, iplere çok şiddetli düşüşler uygulayarak yapılır. Tırmanışlarda yaşanan düşme faktörü 1’den düşük olmalıdır ve bu miktarın düşük olması da ipin tırmanışçıya ileteceği etki kuvveti değerini büyük ölçüde azaltır. Sistemde oluşan etki kuvvetinin azaltılması için dikkat edilmesi gereken önemli bir husus da yeterli ara emniyet noktasının alınması, bu ara emniyetlerin uygun arabant ve perlonlarla uzatılarak ipin zig zag yapmaması, doğrusal bir hat şeklinde yükselmesidir.

Dolambaçlı rotalarda çift ip tekniği ile tırmanmayı tercih etmek yerinde bir karar olabilir. Zig zag yapan iplerde karabina içinde keskin dönüşler yapan ip, düşüş enerjisini yeterince sönümleyemeyerek yüksek miktarda etki kuvvetlerin oluşmasına neden olacaktır.

Güvenli düşüşler için sadece iyi bir ipimizin olması yetmez; istasyondan hemen sonra sağlam bir ara emniyet noktası almalı ve devamen de uygun sıklıkta ara emniyet alarak meydana gelecek bir düşüşün düşme faktörünü alçak tutmalıyız.

İplerin Yapısı ve Tipleri

İpler yapılarına göre ikiye ayrılırlar: Örgü halatlar ve Kernmantle ipler.

Örgü halatlar birçok lifin sarılarak oluşturduğu ve son sarımın üç örgüden oluştuğu iplerdir. Dinamik özellikleri yoktur ve diğer mekanik dezavantajlarından dolayı günümüzde dağcılık uygulamalarında kullanılmamaktadırlar.

Kernmantle (mantolu) ipler iki katmandan oluşur: Yükün %70ini taşıyan bir çekirdek ve onu dış etkenlerden koruyan çepeçevre bir manto. Günümüzün modern dağcılık ve mağaracılık ipleri bu yapıda üretilirler. Dinamik dağ iplerinin malzemesi naylondur. Naylon bütün avantajlarının yanında bazı zayıflıklar taşır. Asitlere, sıcaklığa ve UV ışığına karşı çok duyarlıdır. Asitler ile on beş dakika sürecek bir temas, ipin dayanıklılığını ürkütücü miktarda düşürür. Sürekli güneş ışığı altında bırakıldığında ipin yapısı bir kaç hafta içincd bozulup ipin kullanılmayacak duruma gelmesine neden olabilir. Ve maalesef kimyasal zararları tesbit etmek neredeyse imkânsızdır. Ancak bir takım hususlara dikkat edip, kimyasallardan koruduğumuzda, ipimizi güvenli bir şekilde kullanmaya devam edebiliriz.

Tırmanış Tarzınıza Göre İpler

Günümüzün dağcılık ipleri 7.8 ile 11mm olan çap aralığında üretilmektedirler. Bu ipler statik olarak 1450kg ile 2450 kg çekere sahiptir. 1970lerde 45 metrelik uzunlukta ipler yaygın iken, günümüzdeki standart 50 metredir. 55 ve 60 metre ipler de gittikçe yaygınlaşmaktadır.

Tırmanış ipleri kalınlıklarına göre tek ve yarım ipler olarak ikiye ayrılır. Yarım ipler iki aynı çapta ipin beraberce kullanılacağı düşünülen iplerdir ve kendi aralarında ikiz ve çift ipler olarak iki ayrı kategoriye ayrılır.

İkiz ipler genelde 7.8 – 8.5 mm arasındaki çaplarda üretilmektedir. Tırmanış sırasında iki adet ikiz ip aynı anda birlikte kullanılır. İki ip bütün emniyet noktalarından beraberce, birbirine paralel bir şekilde geçer. Bu ipler taş düşmesi, tırmanışçının düşüşü, kramponlar ya da başka nedenlerle iplerin zarar görebileceği durumlarda ikinci ipin iniş amaçlı kullanılabilmesini hedefler. Dağcılıkta ağırlığın bir dezavantaj olduğunu düşünürsek daha kalın iki ip taşımaya göre çok daha hafif bir alternatiftir. İkiz iplerin testleri beraber yapılır ve çoğu üretici ikiz iplerini çift olarak satışa sunar.

Çift ipler genelde 8,5-9 mm arası çapta üretilmektedir. Çift ipler, tırmanırken ilk ara emniyet noktasından beraberce geçirilir. Daha sonraki emniyet noktalarında ip sürtünmesini ve dolanmasını azaltmak amacıyla iplerden biri kullanılabilir. Çift ip tırmanış tekniği olarak adlandırılan bu teknik, burada açıklanması oldukça yer tutacak birçok püf noktaya sahiptir. Uygulamadan önce mutlaka teorik ve pratik olarak iyi bir şekilde öğrenilmesi tavsiye edilir. Doğru uygulanıldığında özellikle aletli lider tırmanışta ve alpinizmde büyük kolaylıklar sağlayacaktır. ATC benzeri tüp ya da plaka emniyet aletleri ile iki ipin kontrolünü çok daha kolay ve birbirinden bağımsız olarak sağlamak mümkündür. Bu teknik ile tırmanırken ip inişi yapmak durumunda kaldığımızda tek iplerin iki katı kadar iniş mesafesine sahip oluruz. (İki ipi birbirine uç kısımlarından ekleyerek)

Tek ipler 9.8 ile 11 mm arasındaki çap kalınlıklarında üretilirler. Son birkaç yıldır 9.4 mm ve daha düşük çaplarda da tek ipler üretilmektedir. Tek iplerin en büyük avantajı kullanım kolaylığıdır: Emniyetçi tek bir ipi kontrol eder ve tırmanışçı zor bir hamle öncesi ara emniyetten hangi ipi geçirmesi gerektiğini düşünmek zorunda değildir. Keskin köşeli kaya yapısının bulunduğu yerlerde, dolambaçlı rotalarda, ip inişi yapmanız gerektiğinde veya berelenmiş, kayaya sıkışmış ipimizi kesmek zorunda kaldığımızda tek ipler daha sorunlu olurlar.

SEMBOLLER İLE DAĞCILIK İPLERİ

Tırmanış iplerinin çeşidini ifade eden evrensel semboller vardır. Bunlar mutlaka her ip sarımının iki ucuna da yapıştırılarak satışa sunulur. Bu etiket ile birbirine yakın kalınlıktaki farklı tip iplerin karıştırılması ya da yanlış yerlerde kullanılması önlenmeye çalışılır.

Bu ipler dışında buzul ve sırt yürüyüşleri için 8 ve 9 mm kalınlığında, lider tırmanış için uygun olmayan emniyet ipleri de üretilmektedir.

DAĞCILIK İPLERİ NASIL TEST EDİLİR?

Dağcılıkta kullanılan bütün ipler dinamik özelliktedir ve mutlaka UIAA onayını almış ipler kullanılmalıdır. UIAA (Union Internationale D’Alpinisme – Dünya Dağcılık Federasyonları Birliği) bütün ipler için, kullanım tekniklerine göre çeşitli testler geliştirmiştir ve uygulamaktadır.

UIAA tek ipler düşüş testi 80kglık bir ağırlığın 2.8 metre açık ip varken 5 metre düşmesiyle yapılır. Bu testi geçebilmek için bir ip en az beş düşüşü kopmadan atlatabilmelidir. İkiz ve çift ipler aynı düzenekte 55 kg’lık ağırlık ile test edilmektedir.

Düşüş testleri laboratuvarda, oldukça kontrollü şartlarda yapılmaktadır. Gerçek hayattaki düşüşler ise çok daha karmaşık olacağı için iplerin düşüş sayılarına aldanıp şiddetli bir düşüşten sonra ipinizi kullanmaya devam etmemeliyiz. Özellikle kaya köşelerinin yaratacağı sürtünmeler ve kullanım yoğunluğuna bağlı olarak, ipin şok emme kapasitesindeki düşüş göz önüne alındığında bu nokta daha da önem kazanır.

Düşüş testi sırasında etki kuvveti için de ölçümler yapılmaktadır. Tek iplerin ilk düşüşü 2700 pounddan (1225kg) daha düşük bir etki kuvveti oluşturmalıdır. Çift ipler için bu sınır 1800 pound (815kg) olarak belirlenmiştir. Piyasadaki iplerin hepsi ilk düşüşte bu rakamların birkaç yüz kg altında kimi zaman yarısı değerinde etki kuvveti sağlamaktadır. Çift ipler aynı düzenekte gene 55 kglık ağırlık ile test edilmektedir. İkiz iplerin testi yapılırken iki ip beraberce tek ip düzeneğinde test edilir.

İp Seçimi

İp seçimi yaparken göz önüne alınacak birinci kriter ipin kullanım amacına uygunluğudur. Tek, çift yada ikiz ip seçildikten sonra bir optimizasyon yapmak gerekir: Hafiflik, düşük etki kuvveti ve yüksek UIAA düşüş sayısı değerleri beraber ele alınmalıdır.

Tek ipler kontrolü daha kolay olduğu için en yaygın tercih edilen ip sistemidir. Sportif kaya tırmanışı, antrenman veya basit bir ip kontrolü istediğinizde tercih edebilirsiniz. Daire içinde 1 rakamı o ipin tek ip olduğunu işaretler.

Çift ip tekniğinde ip kontrolü biraz karmaşıklaşır ama dolambaçlı rotalarda ip çekmesi ve ipin istasyona yetişmemesi problemleri önemli ölçüde azalır. İplerden birinin zarar görmesi durumunda tırmanışa devam etmek mümkündür ve iniş yapılacaksa matematik olarak tek ipe kıyasla yarı sayıda iniş istasyonu kurulacaktır. Genelde duvar tırmanışları ve alpin dağ koşulları için tercih edilir. Daire içinde 1/2 kesiri o ipin tek ip olduğunu işaretler.

İkiz ip tekniği tek ip tekniği ile tırmanabileceğiniz kadar düz rotalarda, ipin zarar görme olasılığının yüksek olması durumunda tercih edilir. Çift iplerden daha hafif olmalarına karşın tek iplerden daha ağırdırlar. Bizim ülkemizde dümdüz hatların sayısı çok fazla olmadığı için daha çok buzul tırmanışı için tercih edilebilir. İkiz iplerin sembolü daire içindeki iki birbirine geçmiş çemberdir.

Kullanım yerine göre DRY işlem görmüş ve suyu zor emen ipler tercih sebebi olabilir (kar-buz tırmanışları ve alpin kullanım için kesinlikle tavsiye edilir). Dry iplerin daha kaygan mantoya sahip olmaları nedeniyle çok daha az sürtünme yarattıkları ve aşınmaya dirençli oldukları belirtilmektedir. Dry işlemi yapılmış ipler daha az sayıda UIAA düşüşü taşıyabilir ama kuru kalacağı için ıslak koşullarda normallerine göre çok daha güçlü olacaktır.

Mantonun dokunma şekli ipin karakterini belirlemektedir: sıkı dokunmuş ipler aşınmaya dirençlidir ancak düğüm atmak ve emniyet aletinde kontrol etmek zordur. Buna karşılık gevşek dokunmuş mantolar çok esnek olduklarından düğüm atılması kolaydır ve ip kontrolü rahat sağlanır, aşınma dayanımı ise zayıftır. Daha çok yukardan emniyetli olarak rotalarda antrenman yapanların özellikle aşınma direnci arttırılmış ve ipin uç kısımlarına düğüm atması kolay olan SuperCrag II gibi antrenman iplerinden satın alması en mantıklısıdır.

İpin kalınlığı, kullanım ömrü ve hafiflik seçimimizi etkiler. Eğer hafiflik ön planda ise ise daha ince ipler kullanmayı seçebilirsiniz. İpin ağırlığı, onu çantada taşırken veya zor rotalarda ara emniyet noktalarına klip yaparken size varlığını hissettirebilir. Daha ince ipler nispeten daha az malzeme kullanılarak üretildikleri için kendi sınıflarında daha az düşüşe dayanırlar. Ancak fiyat olarak daha ağır olabilirler! Kullanım kolaylığı açısından emniyet ve iniş aletleriniz ile uyumlu çalışacak bir ip seçmeniz gerekir. 11mm iplerin (link atarsın) kullanımla “şişeceklerini”, yani kalınlaşacaklarını, dolayısıyla ATC gibi tüplerle yada Yoyo ve Gri-gri gibi otomatik ip kontrol aletleri ile daha zor kullanılacağını göz önüne almalısınız. Otomatik emniyet aletlerinin ultra hafif iplerle kullanımı sakıncalı olabilmektedir. Genelde 10,5mm ya da 10,5mm DRY ipler tercih edilirler, çünkü fiyat performans dengesi idealdir.

“Her güzel şeyin bir sonu vardır”

– BİR TIRMANIŞ İPİNİN ÖMRÜ NE KADARDIR?

İpler ile ilgili en önemli nokta bakımları ve ömürleridir. Bir tırmanış ipinin ömrü ne kadardır? Bu sorunun sabit bir cevabı yoktur. Bir ipin sağlıklı ömrü, düşüşte oluşan şokları emebildiği süre kadardır ve bu kullanımdan kullanıma değişir.

Dağcılık iplerinin hem çok sağlam, hem de ürkütücü derecede nazik olduğunu bilmeniz gerekir. 9mm çapındaki ipi yıllarca aracınızın bagajında taşıyıp çekme halatı olarak kullanabilirsiniz veya yepyeni bir 11mm ip keskin bir kaya köşesi üzerinde ciddi bir düşüş ile parçalanabilir. Yapılan testler -45°C da iplerin statik çekerlerinin % 30 azaldığını, ıslak iplerin çok daha az test düşüşü karşılayabildiğini göstermektedir.

Haftada üç dört gün yoğun kullanılan bir ip muhtemelen üç ay sonra ömrünü dolduracaktır, en fazla bir sene kullanılmalıdır. Her haftasonu düzenli tırmanılan ipler muhtemelen iki sene kadar güvenle kullanılabilir. Ara sıra, ayda bir iki kez kullanılan ip üç seneye kadar kullanılabilir, dört seneden fazla kesinlikle tutulmamalıdır. Ancak, unutulmamalıdır ki bu süreler ipin büyük şoklar yemediği ve yıpratıcı boyutta dış etkenlere maruz kalmadığı durumlarda geçerlidir.

Mantolu (Kernmantle) iplerde yükün büyük kısmını taşıyan ve çekirdeği oluşturan lifler mantonun altında adeta saklanmışlardır. Bu liflerin gözle muayenesi neredeyse mümkün değildir. Bu yüzden ipin bakımına ve kullanımına dikkat etmek en sağlıklı önlemdir. Eğer ipimiz düşme faktörü birden yüksek bir düşüş yaşarsa, emekli edilmesini bütün üreticiler tavsiye eder. Eğer ipin mantosunda aşırı bir yıpranma oluşursa ve özellikle mantonun arasından çekirdek görünüyorsa ip derhal emekli edilmelidir.

Yukarıda asitlerin ipler üzerindeki olumsuz etkisine işaret etmiştik: Asitler (akü asidi, pil asidi), petrol ürünleri, diğer kimyasallar ile temas eden ipler asla tekrar kullanılmamalıdır.

İpleri aşırı sıcak ortamlarda (radyatör yanı, araba bagajı) bulundurmamalı, kullanılmadığı zamanlarda güneşten korumalıyız. Kullanırken ipin üzerine basmamaya gayret etmeliyiz, ayağımızda krampon varken bu çok daha tehlikelidir. Keskin köşelere sürtünerek hareket eden ip aşırı yıpranacaktır, özellikle düşüş sırsında ipin keskin köşelere temas etmiyor olmasına dikkat etmek gerekir. İpe düştükten sonra sıkışan bağlanma düğümünü gevşetmek ve tekrar tırmanmadan önce bir süre ip liflerinin kendini toparlanmasını beklemek, bir sonraki olası düşüşün daha yüksek etki kuvveti oluşturmasını engelleyecektir (aynı düşme faktöründe).

“Tedbir tedaviden iyidir”

– İplerde Kontrol ve Muayene

İplerin temizliği çok zordur, çünkü mantonun altına işleyen kum taneciklerinin geri çıkartılması mümkün olmaz. İpin kirlenmemesini sağlamak çok daha kolaydır. Toprak ve kumdan korumak için kullanılacak bir taşıma ve kullanma amaçlı ip çantası ya da en azından ipin altına serilecek bir mat ömrünü çok olumlu etkileyecektir. Temiz kullanılmamış bir ipe yük gelip esnedikce, ipin içine işleyen kum tanecikleri çekirdek liflerini testere gibi keser, içten içe ip kopar. Bu nedenle, zaman zaman ipimizi elle muayene etmeliyiz. İpin bütün boyunu elinizle taramanız gerekir. İki yaygın metod vardır. Parmaklarla çekirdek boyunca boşluk ve incelme aramak nispeten hızlıdır. İki parmağınız arasında 2.5-3 cm ip ile bir yarı halka oluşturup onu kaydırmak ve halkada oluşabilecek düzensizlikleri gözle takip etmek biraz daha vakit alır. Mümkünse iki yöntem beraber uygulanmalı, ipte görülen anormal noktalar işaretlenmelidir. Daha sonra genel durumuna göre ip hasarlı noktalardan kesilip parça parça kullanılabilir ya da tümden emekli edilir.

Açıkça görüldüğü üzere, ipler çok hayati ve bir o kadar da hassas malzemelerdir. Güvenliğimiz için ipimizi ödünç vermememiz, geçmişini bilmediğimiz ipleri kullanmamamız gereklidir. İpin geçmişinin bilinmesi, özellikle kulüp ve grup kullanımlarında daha gerekli fakat zordur. Bir İp Karnesi tutulması ipin ömrünü takip etmek açısından şiddetle tavsiye edilir.

Kullanım sırasında iplerde ortaya çıkan en büyük problem ipin üzerinde oluşan burgulardır. Normal bir kullanımda dahi ip kendi yapısı gereği burgular oluşturur. Ancak özellikle sekizli iniş aleti ya da yarım kazık düğümü ile ip inişi yapmak veya emniyet almak, klasik halka sarım metodu ile ip toplamak, ipte yoğun burgu oluşumuna yol açarlar. Maalesef sekizli ile emniyet almak da dâhil, bütün bu zararlı yöntemler ülkemizde yaygındır. İpin burgusunu toplarken ters yöne burarak açmak bir süre fayda sağlar, ancak yoğun burguların açılması için tek çözüm yüksek bir bina ya da yardan aşağı sarkıtıp kendi kendine dengeye gelmesini beklemektir. İpler için en uygun sarım şekli ipin ortasından başlanarak iki ucun beraber toplandığı yöntemdir.

YARDIMCI İPLER

Ana tırmanış ipleri dışında, çoğu zaman daha ince çapta olan ipler emniyete yardımcı olarak kullanılır. Bu ipler de genelde naylondan üretilmektedirler. Prusik halkası, takoz ipi, istasyon eşitlemesi ve arabant olarak çeşitli amaçlarla kullanılabilirler. Prusik halkası yapımında genelde 5mm veya tercihen 6mm olanları kullanılır.

Kaba bir formül olmakla beraber üzerine prusik atılacak ipin çapının yarısının 1mm fazlası ideal sıkışma-kolay çözülme dengesine sahiptir.

Eğer prusik düğümü tek ipe atılacaksa 5mm yardımcı ipler sadece 9mm ve daha ince iplerde kullanılmalıdır. İki iple iniş yapılacaksa mutlaka 6mm çapında olanları tercih edilmelidir.

İpli takoz tipi emniyet aletlerinin (stopper, hexantrik gibi) kabloları uygun kalınlıkta yardımcı iplerden yapılır. Küçük numara emniyet aletlerinde açılan deliğin çapı da ufak olmak zorunda olduğundan çekerleri kaçınılmaz olarak düşük olan ipler kullanılmak zorundadır. Kablo uygulaması için özel liflerden yapılmış değişik isimde yardımcı ipler de kullanılabilir. Genelde 5,5-6 mm arası üretilen bu kevlar yada armid bazlı ipler 15 kN civarı kuvvet çekebilmektedir. Bazı liflerin sert yapıda olması takoz yerleşimini de kolaylaştırır.

İstasyon eşitlemesi için 7mm ve 8mm yardımcı ipler özellikle Amerikalı tırmanışçılar tarafından tercih edilmektedir. Sekizli düğümü kullanılarak yapılan “kurdele”, özellikle ideal 2 ve 3 noktalı istasyon geometrisinde çok avantajlıdır. Hızlı hazırlamak için el alışkanlığı kazanmak gerekir.

Arabant ve perlon olmadığı durumlarda kalın yardımcı iplerden (7-8mm) ara bantlar yapılabilir. Kullanımı perlonlara kıyasla zordur.