Nasıl (ve Neden) Kask Almalıyız?
Gün geçtikçe daha çok tırmanıcı tırmanma sırasında kask kullanıyorlar. Bisiklet, paten gibi birçok sporlarda kask kullanımı uzun süre önce yaygınlaştı. Önceden daha az tehlikeli bulduğumuz ve kaskın gereksiz olduğunu düşündüğümüz bu gibi sporlarda da kask kullanımı “Kask ne kadar gerekli?” sorusunun cevabı değil midir?
Neden Kask Takmalıyız?
Kimi zaman kask takmamıza yol açan nedenler “acı verecek” nedenler olabilirler:
– Her şeyden önce, bütün taşlar kafanızdan daha serttir. Birçok rotada düşmeye hazır oynak taşlar vardır ve taşın düşerken çıkardığı vınlama sesini duyduğunuzda yapabilecekleriniz oldukça kısıtlıdır.
– Kar-buz tırmanışlarında kullandığımız sivri uçlu kazmalar ve buz parçacıkları kafamız için ciddi tehditlerdir.
– Düşüşünüz pandüllü olarak gerçekleştiğinde yada ufak balkonları aşarken kafanızı kayaya değdirdiğinizde “etkili” darbeler alabilirsiniz.
– Tam altında durarak emniyetini aldığınız partneriniz tırmanışın herhangi bir anında üzerindeki malzemelerden birini düşürebilir ya da çürük bir taşı hareketlendirebilir.
Kask takarak kafanızı yarabilecek aksiliklerden korunabilirsiniz. Kafamızı korumak için gösterdiğimiz bu çabanın en temel sebebi ise, kafamızın korumamız gereken en önemli organımız olmasıdır.
Kask Dizaynları
Adrenalin’de bulunan kasklar iki temel dizayn grubuna ayrılabilir:
– Plastik kabuk ve içinde perlon askı ayar bantları
– Plastik kabuk ve içinde polystyrene köpük askı sistemi
İki tip kasklar da darbeleri sönümlemek üzere dizayn edilmiştir. Perlon bantları kullanan sistem yükle esnerken, diğer tipte köpük şekil değiştirerek sıkışır.
Perlon bant sistemi: Uzun yıllardır kullanılır ve alışık olduğumuz birçok kask bu yöntem ile kafamıza oturur. Bu sistem, darbeyi sönümlemek dışında hızlı ve geniş bir aralıkta ayarlanabilir olma, ayrıca kafa ile kabuk arasında boşluk bıraktığında etkili bir havalandırma sağlama avantajlarına sahiptir.
Polystyrene köpük malzeme: Dağcılık kaskları uygulamalarında diğerine göre çok daha kısa bir geçmişe sahip olmasına rağmen bisiklet kasklarının çoğunda tercih edilir. Bazı markalar farklı kabuk boyutları veya kalınlaşabilen köpük sistemleri kullanır. Genelde bu tip kasklar daha hafif ve rahattır.
Kask Seçimi Neye göre yapılmalıdır?
Kask kullanarak kafanızı daha uzun bir süre “kullanabileceğinizi” biliyorsunuz, rahatlığı da en düzeyde tutabilmek için en çok ne tip tırmanışları hangi koşullarda yaptığınızı düşünmelisiniz. Aşağıdaki noktalar size yardımcı olabilir:
- Kafanıza Oturması – Özellikle bisiklet kaskı kullanmış olanlar bir kaskın kafaya tam olarak oturmasının önemini iyi bilirler. Her kaskı kafaya tam olarak örtmesi ve sabit kalması gerekir ve bu dağcılık kaskları için de geçerlidir. Çok sıkı veya çok büyük kasklar sizin canınızı sıkarlar ve gün gelir onu evde ya da arabada “unutmayı” tercih edebilirsiniz.
- Ayarlanabilmesi – Çoğu dağcılık kaskı tek bedendir ve çeşitli ayar sistemleri ile değişik kafalara göre ayarlanabilirler. Eğer kaskınızı başkalarıyla paylaşacaksanız ya da daha soğuk günlerde bere ile kullanmayı hedefliyorsanız kolay ayarlanabilir bir sistem tercih edebilirsiniz.
- Denemeniz – Mümkünse bir Adrenalin mağazasına uğrayarak kaskı deneyin. Kaskı kafanızın tam üzerine, askı sisteminin bandı alnınızın ufak bir bölümünü kapatacak şekilde yerleştirmelisiniz. Eğer kaskı hafif arkaya doğru takıp daha fotojenik ve havalı bir görünüm elde etmek isterseniz şunu hatırlayın: Alnınızı düşen taşlara karşı korumasız bıraktınız!
- Havalandırma – En sık nerelerde ve ne zamanlar tırmandığınızı düşünerek havalandırma deliklerinin sizin için yeterli olup olmayacağını düşünmelisiniz. Günümüzde çoğu kask yeterli havalandırmayı sağlar.· Bere giyebilir misiniz? – Kış kullanımları ve yüksek irtifada mutlaka kaskınızın altında ısı kaybetmenizi önleyecek bir başlık olacaktır. Sıcaklığına alıştığınız bere ve balaklavanızla denemenizi tavsiye ederiz.· Alpinizm – Dağlarda kullanacağınız bir kaskı sadece gün ışığında takıyor olmayacaksınız. Şafak sökmeden başladığınız ya da gün batımında hala bitiremediğiniz tırmanışlarda kafa lambanızı güvenli tutacak klipsleri olan modelleri tercih etmelisiniz. Hatta eğer hala edinmediyseniz, kafa fenerlerimize de bakmalısınız.
· Sportif Tırmanış – Ballıkayalar gibi sportif tırmanış mekanlarında ve gündüz kullanacağınızı bildiğiniz kaskınızın mümkün olduğunca hafif olmasına dikkat etmelisiniz. Kafa feneri klipslerine ihtiyacınız olmayabilir.
Başka Kask Kullanmayın!
Dağcılık yada kaya tırmanışı yaparken başınıza gelmesi muhtemel darbeler diğer sporlardan çok daha farklıdır. Bu yüzden paten, raft, bisiklet ve benzeri sporlar için üretilmiş kaskları dağcılık ve kaya tırmanışı yaparken kesinlikle kullanmamalısınız. Dağcılık ve tırmanış için üretilen kasklar CEN (Avrupa Birliği Standartları) ve UIAA (Union Internationale des Associations d’Alpinisme – Dünya Dağcılık Federasyonları Birliği) tarafından ortaya konan yüksek güvenlik standardını karşılar. Bunu teyit eden testler şok ve enerjinin emilmesi, konik cisimlerin darbesi, askı sisteminin sağlamlığı ve havalandırma olarak ana başlıklarda toplanabilir. CEN normları bunlara ek olarak kalite kontrol işlemlerini de sağlar.
Kask Ömrü
Kaskların da sınırlı bir ömrü vardır. Ömrünün dolduğunu şu şekilde anlarsınız:
- Üzerinde çatlama, kırılma, delinme ya da benzeri görünür hasar oluştuğunda (askı sistemi dahil.)
· Büyük bir darbeden sonra (görünür bir hasar olmasa bile, unutmayın ki enerji emme yeteneği azalmıştır!)
· Beş yıl kullandıktan sonra ( bu zaman içinde göreceği UV ışınımı kask malzemesini yıpratacaktır.)
Kaskınızın ömrünü uzatmak için; Onu mümkün olduğunca çantanızın dışına bağlamak yerine, içinde taşımanızı (yolculuklarda!), molalarda ya da tırmanmadığınız anlarda çıkardığınızda güneşe değil gölgeye bırakmanızı, üzerine tabure niyetiyle oturmamanızı ve çantanıza yerleştirirken “aşırı” sıkıştırmamanızı tavsiye ederiz.